Hipoteka podczas podziału majątku wspólnego małżonków- jak obliczyć wartość nieruchomości nią obciążonej i czy były małżonek może domagać się rozliczenia kredytu hipotecznego, który spłacił po rozstaniu?

Przedmiotem niniejszego wpisu będą dwa zagadnienia o doniosłym znaczeniu praktycznym dotyczące rozliczeń pomiędzy byłymi małżonkami. Klienci często zadają pytanie:

Oba zagadnienia były ostatnio analizowane przez Sąd Najwyższy

  • czy majątek do podziału należy szacować z odliczeniem wartości obciążenia hipotecznego od wartości rynkowej nieruchomości?
  • czy były małżonek może domagać się rozliczenia kredytu hipotecznego, który spłacił po rozwodzie?

Wartość nieruchomości obciążonej hipoteką.

W uchwale z dnia 28 marca 2019 roku (III CZP 21/18) Sąd udzielił odpowiedzi jak należy ustalać wartość nieruchomości obciążonej hipoteką.

Do tej pory, sądy nie wypracowały jednej spójnej linii orzeczniczej w tej kwestii. Oznacza to, że jedne sądy odliczały wartość obciążenia hipotecznego, a inne tego nie robiły. Sąd Najwyższy 28 marca br. podjął uchwałę, zgodnie z którą w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków, obejmującego nieruchomość obciążoną hipoteką zabezpieczającą udzielony małżonkom kredyt bankowy, sąd – przydzielając tę nieruchomość na własność jednego z małżonków – ustala jej wartość, jeżeli nie przemawiają przeciwko temu ważne względy, z pominięciem wartości obciążenia hipotecznego.

 Sąd Najwyższy przychylił się do poglądu, że  wartość obciążenia hipotecznego co do zasady nie wpływa na wartość nieruchomości wspólnej przydzielonej w wyniku podziału jednemu z małżonków. W uzasadnieniu podkreślił, że „pomimo podziału majątku, wspólnie i solidarnie zaciągnięty dług osobisty (kredyt) obciąża oboje małżonków. Bank może, ale nie musi korzystać z zabezpieczenia hipotecznego i nie jest wykluczona sytuacja, w której zadłużenie będzie spłacał nie ten małżonek, któremu w wyniku podziału przypadła nieruchomość obciążona hipoteką”. Wierzyciel nie ma obowiązku dochodzenia należności przede wszystkim od małżonka-właściciela nieruchomości.

W uchwale SN jednak wyraźnie zaakcentował bardzo ważną kwestię, a mianowicie, konieczność każdorazowego analizowania konkretnego przypadku. W uzasadnieniu zwrócił  uwagę na to, że czasem mogą wystąpić sytuacje nietypowe:

  • natury podmiotowej – np. szczególna sytuacja osobista lub majątkowa byłych małżonków,
  • albo przedmiotowej – np. proporcje wartości obciążenia i wartości nieruchomości

i wtedy uwzględnienie obciążenia przez odliczenie nominalnej wartości hipoteki albo w inny sposób, przez jej odliczenie lub stosowne uwzględnienie nie jest wyłączone.

 Ponadto SN zauważył, że innej ocenie mogą podlegać stany faktyczne, w których samo istnienie hipoteki na nieruchomości może wpływać na jej wartość, a innej sytuacje, w których małżonkowie dążą do pomniejszenia wartości nieruchomości o kwotę długu osobistego zabezpieczonego hipoteką lub gdy zgodnie ustalą sposób rozliczenia takiego długu. Odmienna jest także sytuacja, w której małżonkowie są wyłącznie dłużnikami rzeczowymi.

Rozliczenie kredytu hipotecznego spłacone po rozwodzie.

W postępowaniu o podział majątku dorobkowego, w szczególności po rozwodzie, sąd rozstrzyga wszelkie wzajemne roszczenia byłych współmałżonków. Jak wynika z uchwały Sądu Najwyższego wbrew niektórym, wcześniejszym orzeczeniom artykuł 618 § 3 KPC nie wyłącza dochodzenia między małżonkami roszczenia o zwrot kwoty zobowiązania zabezpieczonego hipoteką, spłaconego przez jednego z nich po uprawomocnieniu się postanowienia o podziale majątku wspólnego.

1 komentarz do “Hipoteka podczas podziału majątku wspólnego małżonków- jak obliczyć wartość nieruchomości nią obciążonej i czy były małżonek może domagać się rozliczenia kredytu hipotecznego, który spłacił po rozstaniu?”

Dodaj komentarz

Call Now Button